De tuin is een proces

Verhuizen is een ingrijpende zaak. Wat laat je achter en wat vind je? Zelfs als je met vreugde vertrekt dan nog zullen er dingen zijn waaraan je gehecht bent geraakt en waaraan je de eerste tijd met enig heimwee terug zult denken. Een tuinbezitter mag eigenlijk nooit verhuizen.

Soms ben je door omstandigheden gedwongen een andere woon­plaats te zoeken. Je vertrouwde tuin komt dan in andere handen. Planten laten meeverhuizen heeft vaak hinder­lijke consequenties voor de komende bewoners. Moet je die opschepen met kale plekken, een gehavende tuin? Bovendien is het maar de vraag of zo’n oude plant past in de nieuwe omgeving.

Nee, laat het verleden verleden zijn en begin met een schone lei. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan want je vindt gewoonlijk geen kaal stuk grond. In het zoeken naar een nieuw huis moet zeker met evenveel aandacht naar een bij jou passende tuin worden gezocht. Ook mag bij voor­baat op de verhuizingsbegroting een flink bedrag voor de tuin worden uit­getrokken.

Een bestaande tuin erven, betekent een grote verantwoordelijkheid. Wat was de oorspronkelijke opzet, wat was er zo mooi aan? Is er in de loop der jaren iets misgegaan? Het gaat er nu om het karakter, de sfeer van de tuin vast te houden. Op een kleine schaal zijn de problemen klein.

Een Forsythia - opdringerig geel in een tijd dat de tuin nog vrijwel blader­loos is - kan door vorige bewoners liefdevol zijn gekoesterd. Moet je uit piëteit handhaven wat je eigenlijk liever kwijt wilt?

In een grote tuin dreigen grote pro­blemen. Is je een omvangrijk ter­rein in de schoot geworpen, dan is het aan te raden niet direct in te grijpen maar geduld te oefenen, te wikken en te wegen en te kijken, liefst een paar seizoenen lang, en je daarbij af te vra­gen: vind ik het mooi; zou het ook anders kunnen?

Kort geleden werd mij advies gevraagd voor een grote tuin die ik 50 jaar geleden had ontworpen. De opdracht luidde het terrein terug te brengen in zijn oorspronkelijke staat. Het bleek een onmogelijkheid. In die 50 jaar was het hele leven veranderd. Wat vroeger een open gebied was met prachtig uitzicht in het omringende bouwland was nu ingesloten temidden van hoge bomen. Er was een snelweg met zijn onafgebroken lawaai op de plaats van de vroegere landweg geko­men. Er moest een geluidwal verrij­zen, een garage voor de eigen auto’s, parkeerplaatsen voor gasten en een forsere afrastering dan in het verleden. Niet alleen de tuin, ook het leven is een proces dat je niet kunt tegenhou­den. Vasthouden aan het verleden kan niet. Tenslotte is deze onvermijdelijke ontwikkeling, deze voortdurende groei, een van de bekoringen van een tuin.

Dit proces begeleiden, dat is vaak de voornaamste taak van degene die een erfenis krijgt.